Integratie in echografietoestellen van befaamd ADNEX-model betekent grote stap voorwaarts in de strijd tegen eierstokkanker

Op 9 en 10 februari a.s. komen in UZ Leuven meer dan 300 eierstokkankerexperts van over de hele wereld samen om hun expertise te delen op het IOTA-congres, waar de laatste ontwikkelingen in de strijd tegen eierstokkanker besproken worden. Dat technologie steeds meer een bondgenoot wordt in de strijd tegen kanker mag blijken uit het feit dat dit jaar ook Samsung van de partij is. Tijdens een lunchsymposium op 9 februari wordt de integratie van het diagnosemodel ADNEX van de Leuvens professoren Ben Van Calster en Dirk Timmerman in Samsungs nieuwe echografietoestellen voorgesteld: een wereldwijde primeur.

Het belang van de strijd tegen eierstokkanker valt niet te onderschatten: ieder jaar krijgen zo’n duizend Belgische vrouwen de diagnose te verwerken. Dat was zo’n twintig jaar geleden reden genoeg voor Professor Dirk Timmerman (UZ Leuven) om de onderzoeksgroep IOTA (International Ovarian Tumour Analysis) op te richten. Met een team van Leuvense experts, onder wie ook bio-statistici en ingenieurs, ontwikkelde Timmerman het ondertussen wijdverbreide ADNEX-model, dat door de integratie in Samsungs laatste generatie echografietoestellen een nog veel breder en globaler draagvlak vindt.

Belgen aan de wieg van wereldvermaard diagnosemodel
Professor Dirk Timmerman kwam met collega’s van de door hem opgerichte IOTA-onderzoeksgroep eind vorige eeuw met de eerste versie van IOTA-modellen op de proppen. “ADNEX moet gezien worden als een diagnosemodel dat via een soort van checklist de arts helpt bepalen wat de aard van de tumor is waarmee we te maken hebben,” aldus professor Timmerman. Het model is gebaseerd op data over eierstokgezwellen bij ongeveer zesduizend vrouwen, waarbij het in tweeduizend gevallen ook om kanker ging. In de beginjaren konden IOTA modellen enkel goedaardige van kwaadaardige gezwellen onderscheiden; het nieuwe ADNEX-model werd aangepast aan de laatste ontwikkelingen. Timmerman: “Nu kunnen we al onderscheid maken tussen goedaardig, borderline, stadium I kanker, stadium II-IV kanker, of metastatische tumoren.” Anno 2017 heeft de IOTA groep wereldwijd al meer dan eenentwintigduizend patiënten in verschillende landen kunnen onderzoeken. Door de integratie van het model in de nieuwe echografietoestellen van Samsung zullen wereldwijd nog veel meer artsen en patiënten gebruik kunnen maken van de methode.

Een efficiëntieslag voor ziekenhuis, arts en patiënt 
Het ADNEX model was een gigantische stap voorwaarts in het correct klasseren van goed- en kwaadaardige tumoren in de eierstokken. Dat zorgt ervoor dat de kans op genezing gevoelig verhoogt. “Bovendien kan ADNEX ons heel snel helpen bepalen of een ingreep al dan niet aan de orde is. Als we zien dat het om een goedaardig gezwel gaat, moet niet steeds een operatie volgen of is een kijkoperatie via de navel van de patiënt vaak voldoende. Dat bespaart de patiënt heel wat leed, en ook ziekenhuizen en het gezondheidszorgbudget hebben er baat bij dat onnodig ingrijpende operaties worden vermeden. De integratie van ADNEX in Samsungs echografietoestellen maakt het ganse proces nog veel efficiënter,” aldus Timmerman. Tot voor kort moesten artsen die ADNEX wilden toepassen immers vertrouwen op een app die ze via hun smartphone of via de IOTA website raadpleegden. Daarbij bestond een kans op onvolledige ADNEX-analyses. “Nu begeleidt het echografietoestel de arts als het ware doorheen het ganse proces. Bovendien registreert het toestel elke stap van het proces, zodat je op het einde met een complete, solide dataset kan werken, die gelijk is aan gegevens van alle andere patiënten die met hetzelfde toestel behandeld zijn.”

Ook toekomstig onderzoek gebaat
De integratie van ADNEX in Samsungs echografietoestellen heeft niet alleen nut op het vlak van verbeterde patiëntenzorg – ook voor toekomstig onderzoek betekent de beschikbaarheid van het model via het echografietoestel een aanzienlijke verbetering. Timmerman: “Verschillende metastudies hebben aangetoond dat de IOTA-modellen de meest accurate modellen zijn om de goedaardige en kwaadaardige tumoren in de eierstokken van elkaar te onderscheiden. In het kader van toekomstig onderzoek heeft men dus baat bij een zo breed mogelijke toepassing van het model. Door ADNEX in echografietoestellen te integreren, krijg je bovendien uniforme patiëntendossiers, met prachtig gevisualiseerde data, die zeer goed onderling te vergelijken zijn. Je kan zo’n toestel trouwens ook gemakkelijk herprogrammeren om het aan het voortdurend verbeterende ADNEX-model aan te passen. Kortom: een duidelijke meerwaarde voor gynaecologen en oncologen overal ter wereld die zich met diagnose en onderzoek naar eierstokkanker bezighouden.”

Technologie als bondgenoot in de strijd tegen kanker
Dat technologie in het algemeen en intelligente echografietoestellen in het bijzonder een significante vooruitgang inhouden voor gynaecologen, radiologen en oncologen, staat volgens Timmerman buiten kijf. “Zelfs in een specifiek onderzoeksgebied als het onze zien we dat er jaarlijks gigantisch veel nieuwe onderzoeken en case studies worden gepubliceerd. Het is onmogelijk voor één arts of zelfs één team om op de hoogte te blijven van alle nieuwe ontwikkelingen. Maar als al die nieuwe inzichten nu in één toestel samenkomen, dan betekent dat een niet te onderschatten vooruitgang voor de zogeheten ‘evidence-based’ geneeskunde. Diagnoses hangen niet enkel meer af van het oordeel van een individuele arts, maar worden gesteld met behulp van gegevens van duizenden patiënten. Bovendien wordt het model steeds verder gefinetuned naarmate we over meer patiëntendossiers beschikken. Technologie is dus een ware bondgenoot geworden, die ons toelaat veel nauwkeuriger en up-to-date tewerk te gaan. En dat is broodnodig: in België alleen al krijgen jaarlijks meer dan duizend vrouwen te maken met eierstokkanker en gebeuren ook vele duizenden operaties voor goedaardige gezwellen van de eierstok.”

Over het IOTA-congres
Het derde internationale IOTA-congres vindt plaats in Leuven op 9 en 10 februari 2017. Medische specialisten uit 28 landen tekenen present, en het congres zal ook wereldwijd via livestream te volgen zijn. Wereldwijd kregen al meer dan 3300 medische specialisten het IOTA-certificaat na een geslaagd MCQ-examen. Voor meer informatie kan je de IOTA-website bezoeken: http://www.iotagroup.org

Over Prof. Dr. Timmerman
Dirk Timmerman is Gewoon Hoogleraar in de Gynaecologie aan KU Leuven en klinisch hoofd Gynaecologie bij het UZ Leuven. Hij is de stichter en coördinator van de IOTA-groep, die als doel heeft de diagnose en behandeling van eierstoktumoren te verbeteren. Wereldwijd hebben in totaal meer dan 50 IOTA-centra meer dan 21.000 patiënten in zorgvuldig uitgevoerde IOTA-studies opgenomen.

Contact: Department Gynaecologie en Verloskunde, UZ Leuven, Herestraat 49, 3000 Leuven, Belgium. +00 32 16 344216. Dirk.timmerman@uzleuven.be